Kadir Has Üniversitesi, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK), New York Columbia Üniversitesi Vale Center Columbia (VCC) ve KPMG işbirliğiyle hazırlanan Emerging Markets Global Players (EMGP) 2010 raporunun sonuçları açıklandı. Rapora göre, 100 milyon dolar cironun üzerinde gelir elde eden 19 Türk şirketinin, 2009 yılı itibariyle toplam varlıkları 31 milyar dolara, yurtdışı satış hacimleri 15 milyar dolara, çalışan sayıları ise 90 bine yükseldi. Bu şirketlerin, Türkiye dışında 6 kıtada 396 iştirake sahip olduğu belirlendi. Rapora göre, 396 iştirakin 277’si Avrupa’da, 69’u Afrika ve Ortadoğu, 25’i Kuzey ve Güney Amerika, 25’i Asya Avustralya’da bulunuyor.

Rapora göre, 2005 yılına kadar yurtdışında yaptıkları yatırım tutarı 1 milyar doları geçmeyen Türk şirketleri, bu tarihten sonra yurtdışı yatırımlara ağırlık vermeye başladı. Küresel ekonomik kriz, Türk şirketlerinin yurtdışı yatırımlarında da kısmi bir bekleme sürecine neden olurken, yatırım stokunda ve istihdamda önemli bir düşüş meydana gelmedi. 2009 yılında 1.5 milyar dolar olarak gerçekleşen yıllık toplam yatırım tutarı bir önceki yıl ise 2.5 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Küresel kriz nedeniyle gerçekleşen bu yüzde 40’lık düşüşe rağmen, görüşülen firmalar gelecek yıllara yönelik yatırım stratejileri oluşturduklarını ve dışa yönelik yatırım planlarının olumlu olduğunu belirttiler.

Yurtdışında Türk Firmalar

Holdinglerin yurtdışına yaptıkları yatırımın coğrafi dağılımı Avrupa yüzde 77, Ortadoğu – Afrika yüzde 11, Amerika yüzde 6, Asya yüzde 6 şeklinde gerçekleşti. Altyapı alanında yatırım yapmış olan şirketlerin yüzde 83’ü Ortadoğu ve Afrika’ya, yüzde 17’si Asya’ya yatırım gerçekleştirdi. İletişim sektörüne yatırım yapanların hepsi Avrupa’ya yatırım yaparken, petrol ve doğalgaz alanında yatırım yapanları yüzde 50’si Avrupa, yüzde 50’si Amerika’ya yatırım yaptı. Cam sanayide yatırım yapanların yüzde 90’ı Avrupa, yüzde 10’u Ortadoğu ve Afrika’ya yatırım yaparken, enerji alanında yatırım yapanların hepsi Amerika’ya, yiyecek – içecek ve tekstile sektörüne yatırım yapanların hepsi Avrupa’ya yatırım gerçekleştirdi.

Sabancı Ve Çalık Holding

Araştırmaya göre küresel varlıkları en fazla olan 19 Türk şirketi, Sabancı Holding, Doğuş Grubu, Enka İnşaat, Turkcell, Çalık Holding, Turkish Petroleum Corporation, Koç Holding, Şişecam, Tekfen Holding, Doğan Holding, Alarko Grubu, TAV Holding, Zorlu Enerji, Orhan Holding, Eczacıbaşı Holding, Borusan Holding, Yıldız Holding, Eroğlu Holding, Çelebi Holding şeklinde sıralanıyor. Bu şirketler arasında Sabancı Holding’in, toplam yabancı varlıkları 8 milyar doları buluyor. Bu rakam, listede yer alan 19 şirketin toplam yurtdışı varlıklarının dörtte birine denk geliyor.

Krizde Yurtdışı Yatırımlar

Raporu değerlendiren Kadir Has Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı Doç.Dr. Sedat Aybar, çok uluslu Türk şirketlerinin, yurt dışına yapılan yatırımlarında 2007’den 2009’a yüzde 22 artış olduğunu, bu durumun şirketlerin kriz döneminde de yurtdışı yatırımlara verdiği önemi ortaya koyduğu değerlendirmesinde bulundu. Aybar, Türk şirketlerinin yurtdışın yaptıkları satışlar yüzde 4 gerilerken, toplam satışlarındaki gerileme yüzde 23 olduğu bilgisini veren Aybar, “Yurt içine yaptıkları satışlar, yurt dışına yaptıkları satışlardan daha fazla geriliyor. Sabah